Tình trạng nghẹt mũi là vấn đề mà nhiều người thường gặp phải, đặc biệt là khi thời tiết chuyển mùa hoặc trở lạnh. Nguyên nhân có thể xuất phát từ việc nhiệt độ giảm khiến dịch nhầy trong mũi đặc lại, niêm mạc mũi tăng tiết dịch khi bị kích thích bởi khói bụi, phấn hoa, hoặc thậm chí là do các bệnh lý đường hô hấp như viêm mũi dị ứng, viêm xoang.
Mục lục
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu nguyên nhân trời lạnh bị nghẹt mũi và cách giảm nghẹt mũi an toàn và hiệu quả ngay tại nhà, đặc biệt hữu ích trong giai đoạn giao mùa, thời điểm mà hệ hô hấp dễ bị tác động nhất.
Nguyên nhân trời lạnh bị nghẹt mũi
Tình trạng nghẹt mũi xuất hiện khi lớp niêm mạc mũi bị kích ứng, dẫn đến việc tăng tiết dịch nhầy trong khoang mũi nhằm đẩy các tác nhân gây hại ra ngoài. Đây là một cơ chế tự vệ tự nhiên của cơ thể. Có nhiều nguyên nhân khiến niêm mạc mũi bị kích ứng, trong đó phổ biến nhất là do cảm lạnh, cảm cúm hoặc phản ứng dị ứng.
Khi bị cảm cúm hoặc cảm lạnh, lớp niêm mạc mũi thường bị phù nề và sưng viêm, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn, virus xâm nhập và phát triển. Để chống lại điều này, cơ thể sẽ tự động tiết ra nhiều dịch nhầy hơn nhằm làm sạch khoang mũi, cuốn trôi các tác nhân gây bệnh.
Trong trường hợp hệ hô hấp bị ảnh hưởng bởi yếu tố dị ứng như thay đổi thời tiết, phấn hoa, bụi bẩn, khói thuốc hoặc lông động vật, niêm mạc mũi cũng phản ứng bằng cách tăng tiết dịch. Việc sản xuất dịch nhầy quá mức này tuy có lợi trong việc đào thải các yếu tố kích ứng nhưng lại gây ra nghẹt mũi, khiến đường thở bị tắc nghẽn, gây khó khăn cho việc hô hấp và làm người bệnh khó chịu, mệt mỏi
Cách trị nhanh khỏi nghẹt mũi
1. Uống nước ấm và uống đủ nước
Một trong những cách đơn giản và hiệu quả nhất để giảm nghẹt mũi là duy trì việc uống đủ nước mỗi ngày, đặc biệt là nước ấm. Nước có tác dụng làm loãng dịch nhầy trong mũi, giúp mở thông đường thở, đồng thời giảm cảm giác ngứa họng, ho và đau rát cổ họng. Người trưởng thành nên uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày, và nên tăng lượng nước khi mắc bệnh về tai – mũi – họng.
Ngoài nước lọc, bạn có thể bổ sung thêm các loại trà thảo mộc ấm như trà gừng, trà chanh mật ong. Gừng có tính ấm giúp làm thông mũi, trong khi vitamin C trong chanh giúp tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ cơ thể hồi phục nhanh hơn.
2. Xịt rửa mũi bằng nước muối sinh lý
Rửa mũi bằng dung dịch muối loãng là cách an toàn giúp làm loãng dịch nhầy, loại bỏ bụi bẩn, phấn hoa, vi khuẩn tích tụ trong khoang mũi. Đồng thời, nó còn có tác dụng làm dịu niêm mạc, giảm viêm và hỗ trợ thông thoáng đường thở.
Cách thực hiện tại nhà:
- Chuẩn bị bình xịt hoặc bình bóp chứa nước muối sinh lý.
- Nghiêng đầu 45 độ về phía bồn rửa, tránh ngửa đầu ra sau.
- Đưa vòi xịt vào một bên mũi, há miệng để thở bằng miệng rồi bóp nhẹ cho nước muối chảy qua khoang mũi.
- Xì nhẹ để tống dịch nhầy ra ngoài.
Thực hiện tương tự với bên mũi còn lại, sau đó vệ sinh dụng cụ thật sạch.
3. Tắm nước ấm
Tắm nước ấm không chỉ giúp thư giãn cơ thể mà còn hỗ trợ làm dịu các mô trong khoang mũi, giảm viêm và giúp dễ thở hơn. Hơi nước ấm từ phòng tắm có tác dụng tương tự như xông hơi, giúp làm ẩm đường thở và làm loãng dịch nhầy. Tuy nhiên, sau khi tắm bạn cần lau khô người và giữ ấm để tránh bị nhiễm lạnh.
4.
Nhiệt độ ấm từ khăn hoặc túi chườm giúp tăng tuần hoàn máu, làm loãng dịch mũi và giảm áp lực xoang, từ đó cải thiện triệu chứng nghẹt mũi.
Cách làm:
- Dùng khăn sạch nhúng vào nước ấm hoặc túi chườm nước nóng (không quá nóng).
- Đặt nhẹ nhàng lên vùng mũi và trán trong 5–10 phút.
- Có thể thực hiện trước khi ngủ để dễ thở và ngủ ngon hơn.
5. Massage mũi và vùng mặt
Massage là biện pháp tự nhiên giúp kích thích lưu thông máu, giảm căng thẳng và cải thiện tình trạng tắc nghẽn xoang.
- Dùng tay nhẹ nhàng day ấn giữa hai lông mày khoảng 1 phút, giúp cân bằng áp lực xoang trán.
- Massage nhẹ giữa môi trên và mũi trong 2–3 phút, hỗ trợ giảm sưng mao mạch trong mũi, giúp đường thở thông thoáng hơn.
6. Sử dụng máy tạo độ ẩm
Không khí khô là một trong những nguyên nhân khiến tình trạng nghẹt mũi nặng hơn. Việc dùng máy tạo độ ẩm hoặc máy phun sương sẽ giúp duy trì độ ẩm thích hợp trong phòng, giảm khô mũi, làm loãng dịch nhầy và giúp dễ thở hơn.
Lưu ý: Cần vệ sinh máy và thay nước thường xuyên để tránh vi khuẩn và nấm mốc phát triển.
7. Xông hơi mũi
Xông hơi là phương pháp đơn giản nhưng mang lại hiệu quả nhanh chóng trong việc giảm nghẹt mũi.
Cách thực hiện:
- Chuẩn bị thau nước nóng hoặc máy xông hơi chuyên dụng.
- Có thể thêm vài giọt tinh dầu sả, bạc hà hoặc khuynh diệp để tăng hiệu quả.
- Dùng khăn trùm kín đầu, giữ khoảng cách an toàn với nước nóng, xông trong 10 phút.
- Lặp lại 2–3 lần/tuần để cải thiện tình trạng nghẹt mũi.
8. Uống trà gừng ấm cơ thể
Gừng có đặc tính kháng viêm và làm ấm cơ thể, rất hữu ích trong việc giảm nghẹt mũi do cảm lạnh.
Cách pha trà gừng:
- Thái vài lát gừng tươi, cho vào cốc nước nóng.
- Hãm khoảng 10–15 phút.
- Thêm mật ong để tăng vị ngọt dịu và hỗ trợ kháng khuẩn.
Bên cạnh những phương pháp tự nhiên tại nhà, bạn cũng có thể tham khảo thêm các sản phẩm hỗ trợ chuyên dụng để chăm sóc và bảo vệ hệ hô hấp như:
- Xịt mũi xoang PlasmaKare X-Spray Light 15ml: Giải pháp tiện lợi giúp làm sạch, giữ ẩm và thông thoáng khoang mũi, giảm nhanh tình trạng nghẹt mũi, khó thở do viêm mũi dị ứng hay thay đổi thời tiết. Sản phẩm chứa thành phần an toàn, phù hợp cho cả người lớn và trẻ em.
- Bộ rửa mũi xoang PlasmaKare Nasal Clean: Bộ sản phẩm được thiết kế thông minh, dễ sử dụng tại nhà, giúp làm sạch khoang mũi hiệu quả, hỗ trợ phòng ngừa viêm xoang, viêm mũi và bảo vệ sức khỏe đường hô hấp cho cả gia đình.
Việc kết hợp các biện pháp chăm sóc tự nhiên cùng sản phẩm hỗ trợ chuyên dụng như PlasmaKare sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe, giảm nghẹt mũi và duy trì hô hấp thoải mái mỗi ngày.
Biện pháp phòng tránh nghẹt mũi
Mặc dù nghẹt mũi không phải là tình trạng quá nghiêm trọng, nhưng nếu chủ quan không điều trị và phòng ngừa, về lâu dài có thể dẫn tới viêm mũi xoang cấp tính, gây khó chịu và khó điều trị hơn. Để hạn chế tình trạng nghẹt mũi, đặc biệt là về đêm, bạn có thể áp dụng những biện pháp sau:
- Tập thể dục thường xuyên: Vận động giúp tăng cường lưu thông máu, cải thiện quá trình trao đổi chất và nâng cao sức đề kháng, từ đó giảm nguy cơ viêm nhiễm đường hô hấp và nghẹt mũi.
- Luyện tập các bài thở yoga: Các động tác hít thở sâu trong yoga giúp mở rộng đường thở, tăng cường dung tích phổi, cải thiện hệ hô hấp, đồng thời giúp cơ thể thư giãn, giảm căng thẳng – một trong những nguyên nhân gián tiếp gây khó thở và nghẹt mũi.
- Hạn chế rượu bia và caffeine: Đồ uống có cồn và caffeine dễ làm khô niêm mạc mũi, khiến tình trạng nghẹt mũi nặng hơn. Vì vậy, bạn nên hạn chế, đặc biệt là vào buổi tối.
- Hạn chế thú cưng trong phòng ngủ: Lông và bụi từ thú cưng có thể gây dị ứng, kích ứng niêm mạc mũi và làm nghẹt mũi. Tốt nhất, hãy để thú cưng ngủ ở khu vực riêng, không nên để trong phòng ngủ.
- Bổ sung dinh dưỡng đầy đủ: Ăn nhiều rau xanh, trái cây giàu vitamin C (cam, dâu tây, cà chua, cải bẹ xanh, yến mạch…) giúp tăng sức đề kháng, giảm nguy cơ nhiễm khuẩn, nhiễm virus gây viêm mũi xoang.
- Uống đủ nước: Mỗi ngày cần cung cấp ít nhất 2 lít nước để giữ cho niêm mạc mũi và họng luôn ẩm, tránh khô rát và hỗ trợ làm loãng dịch nhầy.
- Đeo khẩu trang khi ra ngoài: Khẩu trang giúp hạn chế bụi bẩn, khói xe, vi khuẩn và tác nhân dị ứng từ môi trường. Đồng thời, nên tránh xì mũi quá mạnh vì có thể làm tổn thương niêm mạc mũi.
- Xông hơi mặt buổi tối: Hơi nước ấm giúp làm loãng dịch nhầy, làm dịu niêm mạc mũi và cải thiện tình trạng nghẹt mũi, giúp bạn dễ ngủ hơn.
- Vệ sinh mũi sạch sẽ: Thường xuyên rửa mũi bằng nước muối sinh lý hoặc nước muối loãng để loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn và giúp niêm mạc mũi luôn sạch sẽ, thông thoáng.
Khi nào nên đến gặp bác sĩ?
Thông thường, nghẹt mũi chỉ là triệu chứng nhẹ và có thể cải thiện bằng các biện pháp chăm sóc tại nhà. Tuy nhiên, nếu tình trạng kéo dài, không thuyên giảm hoặc đi kèm những dấu hiệu bất thường dưới đây thì người bệnh cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa tai – mũi – họng để được thăm khám và điều trị kịp thời:
- Nghẹt mũi kéo dài trên 7 ngày mà không có dấu hiệu thuyên giảm.
- Dịch mũi đặc, có màu xanh đục hoặc vàng, kèm theo mùi hôi khó chịu.
- Xuất hiện đau nhức vùng xoang (trán, gò má, quanh mắt).
- Bị sốt cao, mệt mỏi, chán ăn.
Nghẹt mũi là triệu chứng thường gặp, nhất là khi thời tiết thay đổi hoặc cơ thể bị cảm lạnh, cảm cúm. Tuy không quá nguy hiểm nhưng nếu để kéo dài, nghẹt mũi có thể gây khó chịu, ảnh hưởng giấc ngủ và chất lượng cuộc sống, thậm chí dẫn đến các bệnh lý viêm xoang khó điều trị.
Vì vậy, bạn nên chủ động áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà như uống đủ nước, xông hơi, vệ sinh mũi bằng nước muối sinh lý, kết hợp với việc giữ môi trường sống trong lành và bổ sung dinh dưỡng đầy đủ. Trong trường hợp nghẹt mũi kéo dài hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường, hãy đến gặp bác sĩ để được thăm khám và điều trị kịp thời.
