Viêm họng hạt là một dạng viêm họng kéo dài, đặc trưng bởi sự hình thành các hạt đỏ trên thành sau họng do mô lympho phát triển quá mức. Bệnh thường khởi phát từ những đợt viêm nhiễm lặp đi lặp lại, gây cảm giác khó chịu dai dẳng và khiến việc điều trị trở nên thách thức.
Ở bài viết dưới đây cùng Innocare Pharma khám phá chi tiết nguyên nhân, nhận biết triệu chứng và những phương pháp hiệu quả để chữa viêm họng hạt ngay tại nhà, giúp bạn và gia đình luôn khỏe mạnh, thoải mái.
Nguyên nhân viêm họng hạt
Viêm họng hạt xuất hiện khi niêm mạc họng và amidan bị tổn thương liên tục do viêm nhiễm, khiến các mô lympho tại thành sau họng phình to, tạo thành các hạt nhỏ. Bệnh hình thành do nhiều yếu tố phối hợp, chủ yếu gồm:
Nhiễm trùng do vi khuẩn và virus
Các tác nhân gây bệnh phổ biến bao gồm:
- Vi khuẩn Streptococcus: thường gây viêm họng cấp và có thể tiến triển thành viêm họng hạt nếu không điều trị dứt điểm.
- Virus đường hô hấp: như rhinovirus, adenovirus… gây viêm niêm mạc họng kéo dài.
- Vi nấm Candida: gây nhiễm nấm họng, đặc biệt ở người có hệ miễn dịch yếu.
Những tác nhân này tấn công niêm mạc họng nhiều lần, khiến cơ thể khó phục hồi, tạo điều kiện hình thành các hạt lympho.
Tác động từ môi trường
Môi trường sống ô nhiễm, khói bụi, khí thải công nghiệp, hóa chất độc hại hay khói thuốc lá làm niêm mạc họng trở nên nhạy cảm, dễ viêm và bị kích thích liên tục. Những người thường xuyên làm việc trong môi trường nhiều bụi bẩn, hóa chất hoặc không khí kém lưu thông sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Yếu tố sinh hoạt và sức đề kháng
- Thói quen sử dụng nước đá, ăn uống không hợp lý, căng thẳng, thiếu ngủ khiến cơ thể suy giảm khả năng chống lại vi khuẩn và virus.
- Hệ miễn dịch yếu hoặc mắc các bệnh lý nền (trào ngược dạ dày thực quản, suy gan, rối loạn tiêu hóa…) làm niêm mạc họng dễ tổn thương.
- Lạm dụng kháng sinh sai cách hoặc bỏ qua điều trị giai đoạn cấp tính cũng khiến bệnh dễ tiến triển thành mạn tính và tái phát nhiều lần.
Vì vậy viêm họng hạt hình thành do sự kết hợp giữa tác nhân gây viêm (vi khuẩn, virus, nấm), yếu tố môi trường và thói quen sinh hoạt. Việc nhận biết nguyên nhân sẽ giúp điều trị đúng hướng, ngăn ngừa tái phát và giảm nguy cơ biến chứng.
Triệu chứng viêm họng hạt
Viêm họng hạt là tình trạng niêm mạc họng bị viêm kéo dài, dẫn đến sưng phồng các hạt lympho ở thành sau họng. Bệnh thường khởi phát âm thầm nhưng lại gây ra nhiều triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt, ăn uống và giấc ngủ. Dưới đây là các biểu hiện đặc trưng:
- Khô, ngứa rát và cảm giác khó chịu ở cổ họng: Người bệnh thường có cảm giác cổ họng luôn khô, ngứa và vướng víu. Triệu chứng này khiến bệnh nhân liên tục muốn khạc nhổ hoặc nuốt để giảm khó chịu. Ngoài ra, cảm giác khát nước thường xuất hiện do niêm mạc họng bị kích thích và mất độ ẩm.
- Đau họng và nuốt vướng: Đau họng là biểu hiện phổ biến nhất của viêm họng hạt. Người bệnh cảm thấy đau hoặc rát khi nuốt thức ăn, uống nước hoặc thậm chí nuốt nước bọt. Một số trường hợp nghiêm trọng, cảm giác vướng hoặc khó nuốt khiến việc ăn uống trở nên khó khăn, ảnh hưởng tới dinh dưỡng và sức khỏe tổng thể.
- Xuất hiện các hạt trên thành họng: Các hạt lympho sưng to xuất hiện ở thành sau họng có thể có màu đỏ, hồng hoặc trắng, kích thước khác nhau. Sự xuất hiện của các hạt này là dấu hiệu đặc trưng giúp nhận biết viêm họng hạt và phân biệt với các dạng viêm họng khác.
- Ho kéo dài: Ho là phản ứng tự nhiên của cơ thể để làm sạch đường hô hấp. Ở viêm họng hạt, bệnh nhân có thể ho khan hoặc ho có đờm, đặc biệt là về đêm, gây khó ngủ và mệt mỏi. Ho kéo dài không chỉ ảnh hưởng giấc ngủ mà còn làm niêm mạc họng thêm tổn thương, tăng nguy cơ bội nhiễm.
- Khàn tiếng và khó nói: Sự sưng viêm của niêm mạc họng và dây thanh quản có thể làm thay đổi giọng nói. Người bệnh thường cảm thấy khàn tiếng, yếu giọng hoặc khó phát âm, đặc biệt khi nói nhiều trong ngày.
- Sốt và mệt mỏi (trong trường hợp viêm nặng): Khi viêm họng hạt do nhiễm trùng nặng, cơ thể có thể phản ứng bằng sốt từ nhẹ đến cao, kèm theo cảm giác mệt mỏi, uể oải. Đây là dấu hiệu cảnh báo tình trạng viêm đã tiến triển nặng và cần được thăm khám y tế kịp thời để tránh biến chứng.
Cách chữa viêm họng hạt tại nhà
Bên cạnh các biện pháp y tế, nhiều phương pháp chăm sóc tại nhà có thể hỗ trợ cải thiện triệu chứng, giảm đau, ngứa rát và tăng khả năng hồi phục. Đặc biệt, đây là những biện pháp an toàn cho cả trẻ em và người lớn:
1. Súc miệng bằng nước muối ấm
Súc miệng bằng nước muối hoặc dung dịch sinh lý là phương pháp hỗ trợ điều trị viêm họng được khuyến cáo trong y học. Nước muối giúp sát khuẩn, làm sạch niêm mạc hầu họng, giảm viêm và hạn chế sự phát triển của vi khuẩn, virus. Người bệnh nên thực hiện 2–3 lần mỗi ngày, mỗi lần súc khoảng 30–60 giây, tránh nuốt dung dịch để đảm bảo an toàn. Biện pháp này đơn giản nhưng hiệu quả trong việc làm dịu cổ họng, giảm ngứa rát và hỗ trợ phòng ngừa nhiễm trùng thứ phát.
Ngoài thì bạn có thể sử dụng các sản phẩm y tế chuyên dụng như dung dịch súc họng PlasmaKare, hoặc xịt họng Plasmakare Hspray, đã được nghiên cứu và kiểm chứng về khả năng sát khuẩn và bảo vệ niêm mạc họng, giúp tăng hiệu quả điều trị viêm họng hạt khi kết hợp với các biện pháp y tế khác.
2. Uống đủ nước, duy trì độ ẩm cổ họng
Nước đóng vai trò quan trọng trong việc giữ ẩm niêm mạc, giảm cảm giác khô rát và ngứa cổ họng. Người bệnh nên uống từ 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày, có thể bổ sung thêm nước ép trái cây tươi, trà thảo mộc như trà gừng, trà hoa cúc hoặc nước dừa để tăng cường vitamin và khoáng chất. Tránh sử dụng đồ uống lạnh hoặc đá, vì chúng có thể kích thích niêm mạc và làm tình trạng viêm nặng hơn.
3. Sử dụng mật ong và các nguyên liệu thiên nhiên
Mật ong nguyên chất có đặc tính kháng khuẩn, chống viêm và tăng cường hệ miễn dịch. Có thể uống 2 – 3 thìa mật ong pha với nước ấm mỗi sáng để làm dịu cổ họng. Ngoài ra, các bài thuốc từ mật ong kết hợp với chanh, gừng hoặc trứng gà cũng giúp giảm triệu chứng đau, rát, ho kéo dài.
Tỏi tươi cũng là một phương thuốc tự nhiên có khả năng kháng khuẩn mạnh. Người bệnh có thể nhai trực tiếp một tép tỏi sống trong 5 – 10 phút hoặc giã nát tỏi, thêm mật ong và nước ấm, đun sôi tạo thành hỗn hợp sánh mịn rồi uống từng ngụm nhỏ để tăng hiệu quả điều trị.
4. Vệ sinh răng miệng thường xuyên
Niêm mạc họng và khoang miệng có mối liên hệ mật thiết, do đó vệ sinh răng miệng tốt giúp ngăn ngừa vi khuẩn phát triển, giảm nguy cơ bội nhiễm. Người bệnh nên đánh răng ít nhất 2 lần/ngày, sử dụng chỉ nha khoa, tăm nước và nước súc miệng phù hợp.
5. Tránh các tác nhân gây kích thích
Người bệnh cần hạn chế tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, khói bụi, khói thuốc lá hoặc hóa chất độc hại. Đồng thời, nên tránh những thực phẩm cay nóng, chiên rán, quá cứng, đồ uống có gas, rượu bia hay các món ăn lạnh, vì chúng có thể làm niêm mạc họng tổn thương nặng hơn.
6. Bổ sung dinh dưỡng và nâng cao sức đề kháng
Một chế độ ăn uống giàu vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa giúp tăng cường miễn dịch, hỗ trợ cơ thể chống lại vi khuẩn, virus gây viêm họng hạt. Các loại thực phẩm nên ưu tiên bao gồm rau củ, trái cây tươi, yến mạch, tỏi, gừng, tía tô… Đồng thời, duy trì thói quen luyện tập thể dục nhẹ nhàng để tăng cường sức khỏe tổng thể và khả năng chống chọi với bệnh tật.
Đối với mẹ bầu bị viêm họng hạt hoặc các đối tượng có nguy cơ cao cần khám sức khỏe định kỳ mỗi 6 tháng ngay cả khi không có triệu chứng là biện pháp phòng ngừa quan trọng. Việc này giúp phát hiện sớm các dấu hiệu viêm nhiễm, kiểm soát tiến triển của viêm họng hạt và giảm nguy cơ tái phát, đồng thời đảm bảo an toàn sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi.
Viêm họng hạt là bệnh lý thường gặp, có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt nếu không được chăm sóc đúng cách. Hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết triệu chứng và áp dụng các biện pháp điều trị phù hợp tại nhà sẽ giúp làm dịu cổ họng, hạn chế tái phát và nâng cao sức đề kháng. Để được tư vấn chi tiết hơn, bạn có thể điền thông tin vào form hoặc liên hệ trực tiếp qua hotline 0916 648 102 để được hướng dẫn và hỗ trợ kịp thời.
