Cảm giác đau rát khi nuốt nước bọt là tình trạng phổ biến, có thể xảy ra ở bất kỳ ai, từ trẻ em đến người lớn. Hiện tượng này thường xuất phát khi vùng hầu họng hoặc các cơ quan liên quan bị tổn thương, gây khó chịu và ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt hằng ngày. Trên thực tế, đau họng khi nuốt không chỉ đơn thuần là phản ứng tạm thời mà còn có thể là triệu chứng của nhiều bệnh lý hô hấp khác nhau. Việc tìm hiểu nguyên nhân nuốt nước bọt đau họng sẽ giúp bạn kịp thời nhận diện vấn đề sức khỏe và chủ động áp dụng biện pháp phòng tránh cũng như điều trị đúng cách.
Mục lục
Nuốt nước bọt đau họng là gì?
Nuốt nước bọt đau họng là một triệu chứng lâm sàng khá phổ biến, thường gặp ở nhiều độ tuổi khác nhau. Đây là tình trạng cổ họng xuất hiện cảm giác đau rát, khó chịu khi nuốt, ngay cả khi không ăn uống mà chỉ nuốt nước bọt.
Hiện tượng này thường liên quan đến các bệnh lý hô hấp và vùng họng như viêm họng, viêm amidan, viêm thanh quản, nhiễm trùng đường hô hấp trên, hoặc cũng có thể do tổn thương cơ học (dị vật, bỏng, kích ứng niêm mạc).
Các đặc điểm thường gặp:
- Cảm giác đau, rát hoặc vướng ở họng khi nuốt.
- Có thể kèm theo khàn tiếng, ho, sốt, sưng hạch cổ hoặc hơi thở có mùi hôi.
- Mức độ đau dao động từ nhẹ đến dữ dội, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt, đặc biệt là ăn uống và giao tiếp.
Những nguyên nhân nuốt nước bọt đau họng
Nuốt nước bọt bị đau họng có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những bệnh lý viêm nhiễm thông thường đến tổn thương cơ học hay bệnh lý nghiêm trọng hơn. Dưới đây là các nguyên nhân phổ biến nhất:
1. Vi khuẩn gây viêm họng
Một trong những nguyên nhân thường gặp là viêm họng do vi khuẩn. Trong đó, liên cầu khuẩn tan huyết nhóm A là tác nhân nguy hiểm nhất vì có thể dẫn đến biến chứng nặng ở tim, khớp và thận.
Ngoài đau họng khi nuốt nước bọt, người bệnh còn có thể xuất hiện:
- Sưng hạch bạch huyết vùng cổ, hàm.
- Sốt cao, hơi thở có mùi hôi.
- Màn hầu xuất hiện đốm đỏ, đau rát.
- Amidan sưng đỏ, có đốm trắng.
2. Virus gây viêm họng
Nhiều loại virus có thể gây viêm họng và khiến việc nuốt nước bọt trở nên đau rát, trong đó thường gặp nhất là cúm, cảm lạnh, thủy đậu, sởi, tăng bạch cầu đơn nhân, hoặc Covid-19.
Triệu chứng kèm theo gồm: sốt, ho, hắt hơi, nghẹt mũi, buồn nôn, nhức đầu, đau cơ, mệt mỏi, mất vị giác – khứu giác. Đặc biệt, viêm họng do virus thường dễ bội nhiễm vi khuẩn về sau.
3. Nhiễm nấm họng
Nấm men có thể phát triển ở miệng, họng và hạ họng, gây đau họng khi nuốt.
Nguy cơ cao gặp ở người: tiểu đường, suy giảm miễn dịch, dùng kháng sinh kéo dài, suy dinh dưỡng, hóa trị hoặc dùng corticoid.
Dấu hiệu nhận biết:
- Xuất hiện mảng trắng ở lưỡi, vòm họng, má trong.
- Giảm hoặc mất vị giác.
- Vết ửng đỏ ở khóe miệng, đau khi nuốt thức ăn hoặc nước bọt.
4. Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD)
Khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản và họng, người bệnh sẽ bị kích ứng, dẫn đến đau họng khi nuốt.
Biểu hiện đi kèm:
- Ợ chua, ợ nóng, cảm giác nóng rát sau xương ức.
- Ho, sặc khi dịch trào ngược lên họng.
- Khàn tiếng, cảm giác vướng trong cổ.
5. Viêm thanh thiệt (viêm nắp thanh quản)
Thanh thiệt là bộ phận che chắn đường thở khi nuốt. Khi bị viêm loét, phù nề, mỗi lần nuốt nước bọt sẽ gây đau rát dữ dội.
Triệu chứng kèm theo:
- Sốt cao, chảy nước dãi.
- Khó nuốt, đau khi ăn uống.
- Người bệnh thường ngả người về phía trước khi ngồi để dễ thở.
Nếu không điều trị kịp thời, có thể gây tắc nghẽn đường thở, nguy hiểm đến tính mạng.
6. Tổn thương cổ họng do ăn uống hoặc dị vật
Một số trường hợp đau họng khi nuốt xuất phát từ tổn thương cơ học:
- Ăn đồ quá cay, quá nóng, uống rượu mạnh hoặc nuốt nhầm hóa chất.
- Dị vật như xương cá, mảnh cứng gây trầy xước hoặc găm vào niêm mạc.
- Tùy mức độ tổn thương, có thể tự hồi phục hoặc cần can thiệp y tế nếu dị vật mắc kẹt.
7. Các nguyên nhân khác
Ngoài ra, tình trạng nuốt nước bọt đau họng còn có thể liên quan đến:
- Dị ứng hoặc loét miệng (Aphthous ulcer).
- Viêm xoang mạn tính khiến dịch mũi chảy xuống họng.
- Khô họng do phải thở bằng miệng.
- Quá căng dây thanh do la hét lớn, nói nhiều.
- Môi trường ô nhiễm: khói bụi, khói thuốc, hơi hóa chất.
- Hậu phẫu: cắt amidan, đặt nội khí quản, phẫu thuật vùng họng – thanh quản.
Cách trị nuốt nước bọt đau họng tại nhà hiệu quả
Để giảm nhanh triệu chứng và hỗ trợ quá trình hồi phục, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:
- Súc miệng bằng nước muối ấm: Giúp kháng khuẩn, làm sạch họng và giảm sưng viêm.
- Uống trà thảo dược: Trà gừng, trà mật ong, trà bạc hà có tác dụng kháng viêm, làm dịu họng và giảm đau.
- Xông hơi tinh dầu: Hít hơi nước nóng có thể giảm khô rát, kích ứng và thông thoáng đường thở.
- Ăn thức ăn mềm, dễ nuốt: Ưu tiên cháo, súp, sữa chua thay vì đồ ăn cứng, khô.
- Uống đủ nước ấm: Giúp giữ ẩm cổ họng, giảm cảm giác khô rát và hỗ trợ phục hồi.
- Tránh đồ ăn kích thích: Kiêng cay, chua, rượu bia, thuốc lá để không làm tình trạng nặng hơn.
- Dùng viên ngậm hoặc thuốc xịt họng: Có thể lựa chọn sản phẩm không kê toa để giảm đau nhanh, nhưng cần hỏi ý kiến dược sĩ để chọn loại phù hợp.
- Nghỉ ngơi đầy đủ: Ngủ đủ giấc giúp cơ thể phục hồi và tăng sức đề kháng.
- Thăm khám bác sĩ: Khi triệu chứng kéo dài hoặc nghiêm trọng.
Bên cạnh các biện pháp tự nhiên, bạn có thể kết hợp sử dụng dung dịch súc họng chuyên biệt để giảm viêm – kháng khuẩn – làm dịu họng nhanh chóng:
Súc họng miệng PlasmaKare chai 150ml: Giải pháp tại chỗ được các chuyên gia công nhận hiệu quả trong hỗ trợ điều trị ho, cúm, viêm họng, viêm amidan, khản tiếng. Sản phẩm giúp hạn chế tối đa việc lạm dụng kháng sinh và thuốc đường uống.
Súc họng miệng PlasmaKare 250 ml: Ứng dụng công thức TSN® (Tannic – Nano bạc Plasma) kết hợp keo ong nhập khẩu từ Ý, tạo hàng rào bảo vệ niêm mạc, tiêu diệt vi khuẩn và virus chỉ trong 30 giây, làm dịu họng nhanh chóng và an toàn cho cả trẻ nhỏ.
Cách phòng tránh tình trạng nuốt nước bọt bị đau họng
Để bảo vệ thanh quản và hạn chế nguy cơ viêm họng, đau họng, bạn có thể áp dụng những biện pháp sau:
- Xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh: Tránh thực phẩm quá lạnh, cay, chua; ưu tiên món ăn mềm, ấm và dễ tiêu hóa, đặc biệt trong những ngày thời tiết thất thường.
- Giữ vệ sinh răng miệng và họng: Đánh răng ít nhất 2 lần/ngày, súc miệng bằng nước muối ấm hoặc dung dịch kháng khuẩn; vệ sinh răng miệng sau bữa ăn để loại bỏ vi khuẩn.
- Duy trì độ ẩm cho cơ thể và môi trường: Uống đủ nước (1,5–2 lít/ngày), ưu tiên nước ấm; sử dụng máy tạo độ ẩm khi không khí hanh khô hoặc bật điều hòa thường xuyên.
- Hạn chế nguy cơ lây nhiễm: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng/dung dịch sát khuẩn; tránh tiếp xúc gần với người bị cảm cúm, viêm họng, sốt virus.
- Tăng cường sức đề kháng: Bổ sung vitamin C, D, kẽm từ rau củ, trái cây, ngũ cốc, hải sản; tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc.
- Tránh các tác nhân gây kích ứng cổ họng: Hạn chế tiếp xúc với khói bụi, thuốc lá, hơi hóa chất; nếu làm việc trong môi trường độc hại, nên đeo khẩu trang chuyên dụng.
Hy vọng rằng những chia sẻ trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng nuốt nước bọt đau họng, nguyên nhân gây ra cũng như các biện pháp khắc phục tại nhà. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng đây chỉ là thông tin tham khảo, không thay thế cho chẩn đoán y khoa. Để đảm bảo an toàn và có hướng điều trị hiệu quả nhất, bạn nên đến cơ sở y tế hoặc bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám, xác định nguyên nhân chính xác và nhận phác đồ điều trị phù hợp.
