Viêm xoang mũi dị ứng không chỉ là nỗi ám ảnh của mùa lạnh hay thời điểm giao mùa mà còn là căn bệnh âm thầm khiến hàng triệu người phải chịu đựng cảm giác nghẹt mũi, đau đầu và mệt mỏi kéo dài. Tình trạng này tuy phổ biến nhưng lại dễ bị xem nhẹ, khiến bệnh tiến triển nặng hơn theo thời gian.
Mục lục
Hãy cùng Innocare Pharma tìm hiểu cách nhận biết sớm các dấu hiệu viêm xoang mũi dị ứng để chủ động chăm sóc và bảo vệ sức khỏe hô hấp của bạn mỗi ngày nhé.
Viêm xoang mũi dị ứng là gì?
Viêm xoang mũi dị ứng là tình trạng viêm và kích ứng niêm mạc mũi xoang do phản ứng quá mức của hệ miễn dịch với các tác nhân gây dị ứng (dị nguyên) trong môi trường. Khi tiếp xúc với những yếu tố này, cơ thể giải phóng histamin và nhiều chất trung gian khác, gây sưng viêm, phù nề và tăng tiết dịch trong mũi xoang. Tình trạng này khiến người bệnh bị nghẹt mũi, chảy nước mũi, hắt hơi, đau đầu, nặng mặt, ảnh hưởng đến sinh hoạt và giấc ngủ.
Khác với viêm xoang do nhiễm khuẩn hay virus, viêm xoang mũi dị ứng thường khởi phát khi người bệnh tiếp xúc với các yếu tố kích thích từ môi trường. Bệnh có thể tái đi tái lại, kéo dài quanh năm hoặc bùng phát theo mùa đặc biệt vào thời điểm thay đổi thời tiết.
Nguyên nhân gây viêm xoang mũi dị ứng
Các tác nhân phổ biến gây viêm xoang mũi dị ứng bao gồm:
- Phấn hoa: Thường gặp vào mùa xuân hoặc thu, khi lượng phấn trong không khí tăng cao.
- Bụi mịn và mạt nhà: Gây kích ứng mạnh ở người có cơ địa nhạy cảm.
- Lông và tế bào da chết của vật nuôi: Chó, mèo hoặc chim cảnh là nguồn dị nguyên phổ biến trong nhà.
- Nấm mốc: Phát triển ở môi trường ẩm thấp như phòng tắm, máy lạnh, rèm cửa.
- Hóa chất, mỹ phẩm, nước hoa: Một số người có thể bị dị ứng với xà phòng, dầu gội, nước rửa chén hoặc sơn.
- Ô nhiễm không khí và khói thuốc: Làm tổn thương niêm mạc mũi, khiến phản ứng dị ứng dễ bùng phát.
- Thay đổi thời tiết đột ngột: Đặc biệt khi chuyển mùa, nhiệt độ và độ ẩm thay đổi nhanh làm niêm mạc mũi co giãn thất thường, gây kích thích và dễ viêm.
Ngoài ra, yếu tố di truyền và cơ địa dị ứng bẩm sinh cũng đóng vai trò quan trọng. Nếu cha hoặc mẹ bị viêm mũi dị ứng, khả năng con mắc bệnh có thể lên đến 30–50%.
Dấu hiệu phổ biến của viêm xoang mũi dị ứng
Ngứa mũi, hắt hơi liên tục
Một trong những dấu hiệu sớm và dễ nhận biết nhất của viêm xoang mũi dị ứng là cảm giác ngứa mũi kèm hắt hơi liên tục, đặc biệt vào buổi sáng hoặc khi tiếp xúc với tác nhân dị ứng như bụi nhà, phấn hoa, khói thuốc hay lông thú cưng. Người bệnh thường hắt hơi liên tiếp nhiều lần, gây mệt mỏi, khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt.
Cảm giác ngứa không chỉ xuất hiện ở mũi mà còn lan ra vùng họng, mắt, khiến bệnh nhân muốn gãi hay dụi mắt liên tục. Nguyên nhân là do phản ứng miễn dịch của cơ thể với dị nguyên, làm giải phóng histamin chất gây kích thích mạnh lên niêm mạc mũi.
Nước mũi trong, loãng
Nước mũi trong và loãng là triệu chứng đặc trưng giúp phân biệt viêm xoang mũi dị ứng với các dạng viêm nhiễm khác. Dịch mũi thường chảy liên tục, không đặc, không có mùi và có thể gây cảm giác rát vùng mũi. Khi bệnh kéo dài, nước mũi có thể chảy ngược xuống họng, gây vướng và khàn tiếng.
Việc tăng tiết dịch này là phản ứng tự nhiên của cơ thể nhằm “rửa trôi” các dị nguyên bám trên niêm mạc. Tuy nhiên, nếu không được điều trị sớm, tình trạng này khiến người bệnh phải thường xuyên lau mũi, gây đỏ rát vùng da xung quanh và tạo cảm giác khó chịu kéo dài.
Khạc đờm trong không màu
Khi dịch mũi chảy xuống vùng hầu họng, người bệnh thường xuất hiện triệu chứng khạc đờm trong, không màu. Đờm này thường loãng, không có mùi hôi và dễ khạc ra, cho thấy tình trạng viêm chủ yếu do phản ứng dị ứng chứ chưa có nhiễm trùng.
Tuy nhiên, nếu để kéo dài, lượng dịch này có thể ứ đọng, tạo môi trường cho vi khuẩn phát triển và dẫn đến viêm xoang cấp. Cảm giác vướng đờm thường xuyên ở cổ họng khiến người bệnh phải khạc hoặc nuốt liên tục, ảnh hưởng đến giọng nói và gây mệt mỏi.
Nghẹt mũi kéo dài
Nghẹt mũi dai dẳng là triệu chứng gây khó chịu nhất của viêm xoang mũi dị ứng. Do niêm mạc mũi sưng nề, các lỗ thông xoang bị tắc nghẽn khiến không khí khó lưu thông, bệnh nhân phải thở bằng miệng, đặc biệt là khi nằm ngủ. Tình trạng này gây khô họng, mất ngủ và làm giảm chất lượng giấc ngủ.
Nghẹt mũi có thể xảy ra luân phiên hai bên hoặc cùng lúc, tăng nặng khi thời tiết thay đổi, độ ẩm thấp hoặc khi tiếp xúc với dị nguyên. Nếu không kiểm soát tốt, nghẹt mũi kéo dài có thể làm giảm khả năng ngửi và gây đau vùng xoang mặt.
Có thể kèm theo ngứa mắt, chảy nước mắt, ngứa họng, ho
Ngoài các biểu hiện ở mũi, viêm xoang mũi dị ứng còn đi kèm nhiều triệu chứng ở mắt và họng. Người bệnh có thể bị ngứa mắt, chảy nước mắt, đỏ mắt hoặc cảm giác cộm như có bụi. Cùng lúc đó, ngứa họng và ho khan cũng thường xuất hiện do dịch mũi chảy xuống cổ họng, kích thích niêm mạc.
Những triệu chứng này không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến công việc và giấc ngủ, đặc biệt ở trẻ em hoặc người có cơ địa dị ứng. Nếu để kéo dài, tình trạng kích ứng này có thể làm tăng nguy cơ viêm họng mạn, viêm kết mạc dị ứng hoặc viêm phế quản.
Khi nào cần đến bác sĩ?
Viêm xoang mũi dị ứng thường gây khó chịu nhưng không phải lúc nào cũng nguy hiểm. Tuy có những dấu hiệu cảnh báo bệnh nghiêm trọng hoặc có nguy cơ biến chứng, lúc đó người bệnh cần thăm khám sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
1. Dấu hiệu cảnh báo viêm xoang mũi dị ứng nghiêm trọng
Người bệnh nên đến bác sĩ khi xuất hiện một hoặc nhiều dấu hiệu sau:
| Dấu hiệu | Ý nghĩa |
| Nghẹt mũi kéo dài > 10 ngày | Có thể dẫn đến tắc nghẽn xoang, ảnh hưởng đến hô hấp. |
| Chảy nước mũi đặc, có màu vàng hoặc xanh | Dấu hiệu viêm nhiễm thứ phát, có thể là viêm xoang do vi khuẩn. |
| Nhức đầu, đau mặt kéo dài, tăng khi cúi hoặc nghiêng đầu | Nguy cơ viêm xoang nặng, áp lực trong xoang tăng. |
| Giảm hoặc mất khứu giác, thay đổi vị giác | Biểu hiện viêm niêm mạc xoang nặng, có thể kèm polyp mũi. |
| Sốt, mệt mỏi, ho dai dẳng | Có thể xảy ra khi viêm xoang kèm nhiễm trùng. |
| Tái phát liên tục theo mùa hoặc quanh năm | Cho thấy tình trạng viêm mũi xoang dị ứng mạn tính, cần kiểm soát dài hạn. |
Lưu ý: Ngay cả khi triệu chứng không quá nghiêm trọng nhưng kéo dài và ảnh hưởng chất lượng cuộc sống, bạn cũng nên thăm khám để được hướng dẫn điều trị phù hợp.
2. Biến chứng có thể xảy ra
Nếu không được điều trị kịp thời, viêm xoang mũi dị ứng có thể dẫn đến:
- Viêm xoang mạn tính: Dịch nhầy ứ đọng kéo dài, niêm mạc xoang phì đại, hình thành polyp mũi.
- Nhiễm trùng xoang: Tăng nguy cơ viêm xoang do vi khuẩn, có thể lan sang các vùng lân cận.
- Giảm chất lượng sống: Nghẹt mũi, đau nhức, khó thở, giấc ngủ bị ảnh hưởng, mệt mỏi kéo dài.
- Hen suyễn hoặc viêm họng – thanh quản mạn tính: Dị ứng mũi kéo dài có thể ảnh hưởng đường hô hấp dưới.
3. Khuyến cáo nên khám và điều trị sớm
- Thăm khám chuyên khoa Tai Mũi Họng ngay khi xuất hiện các triệu chứng kéo dài, tái phát hoặc có dấu hiệu nghiêm trọng.
- Điều trị sớm giúp:
- Giảm nhanh các triệu chứng khó chịu.
- Ngăn ngừa biến chứng viêm xoang mạn tính.
- Kiểm soát dị ứng và tăng chất lượng cuộc sống.
- Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ về thuốc kháng histamin, corticoid, thuốc thông mũi hoặc liệu pháp miễn dịch khi cần thiết.
- Kết hợp với biện pháp phòng ngừa tại nhà: tránh tác nhân dị ứng, giữ nhà cửa sạch sẽ, tăng cường sức đề kháng.
Hy vọng qua những thông tin trên, bạn đã nắm được các dấu hiệu nhận biết viêm xoang mũi dị ứng cũng như hiểu rõ tầm quan trọng của việc khám và điều trị sớm. Để kiểm soát triệu chứng hiệu quả và ngăn ngừa biến chứng, bạn có thể tham khảo sử dụng xịt mũi xoang PlasmaKare X-Spray như một giải pháp hỗ trợ làm sạch mũi, giảm phù nề và cải thiện tình trạng nghẹt mũi.
